In de eerste jaren van zijn leven groeit James Welmoed op op het platteland in Engeland, waar zijn grootouders paarden verzorgen voor de upper class. Op zijn achtste verhuist hij naar Nederland, waar hij een vreemde eend in de bijt is. Hij is een kop groter dan zijn klasgenootjes, die zijn naam uitspreken als Ja-mes. Als jonge volwassene wordt hij, net getrouwd, in Nederlands-Indië aangesteld als ambtenaar. Zijn Zwitserse vrouw Connie blijft achter in Nederland. In Indië moet hij de verschillende politieke stromingen in kaart brengen en rapporteren aan de regering in Nederland. Zo kruist zijdelings ook de progressieve De Stuw-groep zijn pad (zie De wraak van Diponegoro van Martin Bossenbroek). De familie Van Elzenburg, gesettelde Nederlanders die wonen op landgoed Klein Baarn, leert hij in Bandoeng kennen. De solitair levende, autonome Welmoed wordt direct ingepakt door de jonge doortastende dochter, Elizabeth.
“Dit toneelstuk. Haar arrogantie irriteerde hem mateloos, hoe ze hem nu aangrijnsde, hij wilde haar negeren, was jaloers op haar zelfvertrouwen, wilde het liefst ver uit haar buurt zijn, hij wilde haar naakt zien, vastpakken, optillen. Zo veel niet-literaire gevoelens, die adrenaline in zijn keel.”
De door de gemeenschap uitgekotste militair Hulst wordt een baken voor de jonge ambtenaar. Diens wandaden tegen revolutionaire gardes neemt Welmoed voor lief, voor diens homoseksuele uitspattingen sluit hij de ogen. Tot verbijstering van Hank van Elzenburg, vader van. “Waarde Welmoed, je moet je niet zo encanailleren.” Hulst zal hem tot aan het einde van zijn leven trouw blijven.
Elizabeth gaat in Engeland studeren en trouwt kunstschilder Julian Newman. Haar nieuwe man. Twee kinderen krijgt het paar, Pennie en Jason. Elizabeth legt zich toe op het schrijven van romans. Daartoe trekt zij zich met regelmaat terug in Parijs. Zij heeft succes. Vaderlief wordt op zeker moment de (Tweede Wereld)oorlog ingestuurd. In hoeverre heeft Welmoed daarmee te maken? De Vries goochelt met het hier en nu, met ‘stemmen’ die Elizabeth influisteren. Zo komt Simone de Beauvoir regelmatig aan het woord: “Voor de man is in de coïtus alleen een uitwendig orgaan betrokken, de vrouw wordt in haar innerlijk geraakt.”
Ondanks dat de twee ex-geliefden vaak mijlenver van elkaar verwijderd zijn, continenten-ver soms, kunnen zij elkaar niet loslaten. Bij iedere ontmoeting krijgt lust de overhand. Alhoewel? Het is veel meer dan dat, het is taking care, daar is geen betere Nederlandse uitdrukking voor. Dat dit zo zijn gevolgen heeft, weet De Vries knap te verhullen. En als het uiteindelijk toch misloopt voor een van hen, komt dat als een verrassing.
“Ontheemd stond ze daar, ontdaan van een geloof. Een bankier na de beurscrash.”
Hogere machten is geen tussendoortje, daarvoor moet je je te vaak verplaatsen in een ander personage en in een andere tijd en/of locatie. De beloning die je ervoor krijgt, is alleszins de moeite waard!
