Jonas Jonasson is gek. Hoe bestaat het anders dat je zo kunt variëren op een thema, dat je zulke onwaarschijnlijke gebeurtenissen uit de geschiedenis op hilarische en toch volstrekt geloofwaardige wijze keer op keer weet te bedenken. Met De profeet en de idioot is dat hem weer gelukt.
Fredrik en Johan Löwenhult zijn zonen van een gerenommeerde Zweedse ambassadeur die zelden of nooit thuis is. Moeder overlijdt als de jongens in hun prille pubertijd zijn. Zij wonen in een vijftienkamerappartement aan de chique Stranvägen in Stockholm. Fredrik kan goed leren, terwijl Johan enigszins achterlijk is, een “idioot”, zoals hij dan ook steevast door zijn broer wordt aangesproken. Na de dood van moeder behandelt Fredrik zijn twee jaar jongere broer als slaaf. Daarbij ontwikkelt hij overigens zijn kookkunsten tot ongekende hoogten, aangezien het voor Fredrik nooit genoeg is. Als Fredrik voor een junior ambassadeurspost naar Rome verhuist, laat hij Johan achter met niets anders dan vijftigduizend kronen en een oude camper. De goedgelovige Johan, die enorm tegen zijn broer opkijkt, bedankt hem dat hij de opbrengst van het appartement zo eerlijk heeft verdeeld.
De eenzame astronoom Petra Locklund heeft via een ingewikkelde 64-regelige vergelijking berekend dat de wereld binnen enkele weken zal vergaan. Helaas wil niemand naar haar luisteren. Ze voldoet niet meer aan haar financiële verplichtingen (de wereld zal ten slotte binnenkort vergaan) en belandt in een oude caravan die, op het moment dat zij suïcide wil plegen, wordt aangereden door een camper. Er zit niets anders op dan bij de brokkenpiloot aan te schuiven. Nadat zij hun levensgeschiedenissen hebben uitgewisseld, maakt zij Johan duidelijk dat zijn broer hem zwaar belazerd heeft. Johan kan het nauwelijks geloven. Ze hebben nog een kleine twee weken om het Fredrik betaald te zetten. Eerst dient Petra echter nog een ander appeltje te schillen. Dat krijgt echter een staartje, waarop beiden moeten vluchten en zo de vijfenzeventigjarige Agnes leren kennen. De laatste heeft ontdekt dat je met Instagram bakken met geld kunt verdienen. De kennismaking met de twee dertigjarigen levert haar nieuwe levensvreugde.
De drie besluiten voor die noodlottige dag waarop de atmosfeer op de aarde zal vallen met een aantal mensen af te rekenen. Via Denemarken, Duitsland, Zwitserland en uiteindelijk Rome belanden zij bij Fredrik. Die is daar allesbehalve blij mee. Op wonderbaarlijke wijze weet Johan een uitnodiging te bemachtigen voor een ambassadeursborrel op de Zweedse ambassade waar Fredrik als derde ambassadeur werkt. Daar leert hij “Obrama zonder r” kennen, evenals Ban Ki-Moon. Vooral Obama is onder de indruk van de ‘pure’ Zweed die eens niet over wereldproblematiek spreekt, maar hem onderhoudt over de edele kunst van het koken.
Inmiddels is via Interpol een opsporingsbevel naar de drie uitgevaardigd en moet het stel vluchten. Daarbij belanden zij op de Condoren, een Afrikaans eilandje in de Indische Oceaan. Het blijkt het meest verderfelijke belastingparadijs op aarde. Een grote verrassing doet zich daar voor, waarna er ineens ook een relatie is met het Russisch regime én de Russische maffia. Dan wordt het een caleidoscoop van gebeurtenissen, de een nog vreemder dan de ander. Allemaal even hilarisch, allemaal even geloofwaardig (al moet je daar soms een beetje je best voor doen). De kern van de zaak is corruptie bestrijden. Hoe doe je dat het beste? Met corruptie!
Gekte en genialiteit verschillen weinig. Jonas Jonasson is geniaal. Steeds vaker verpakt hij kritiek op ongebreideld kapitalisme, zelfverrijking en daaruit voortvloeiende misstanden in onze maatschappij in zijn romans. Weer heeft hij op verbluffende wijze een krankzinnig verhaal gecreëerd dat zo maar waargebeurd had kunnen zijn. Misschien moet iemand dat toch eens aan Obama (zonder r) vragen.
