De worsteling van een zoon met het NSB-verleden van zijn ouders

Frits Kappers – De schaduw van Fout

door | mei 8, 2022 | Recensies

“Maarten Hesselink werd tegelijk met mij in het rooms-katholieke ziekenhuis in Winterswijk geboren.” Zo luidt de eerste zin van De schaduw van Fout – Een NSB-zoon vertelt. De ‘mij’ betreft Frits Kappers, auteur van deze bijzondere roman. Genoemde Hesselink heeft een verhaal te vertellen en Frits biedt aan het op te schrijven. Dat Maarten en Frits een en dezelfde persoon betreft, moge duidelijk zijn.

Maarten Hesselink vertelt in De schaduw van Fout over zijn vader Meindert en diens broer Albert. We volgen Meindert vanaf de verjaardag van zijn vader in 1935 en zien hoe hij langzaam – onder invloed van twee oudere NSB’ers – tot de overtuiging komt dat de toekomst van Nederland om aansluiting bij Duitsland vraagt. Kort na de inval door de Duitsers besluit hij daarom zich aan te sluiten bij de NSB. Dit leidt tot hevige conflicten in het gezin van de familie Hesselink; met name met zijn broer Albert, die zich in de loop van de bezetting bij het verzet aansluit. Veertig jaar na de oorlog belandt Maarten in een diepe sociaal-emotionele crisis, die alles te maken heeft met het verleden van zijn vader (en zijn moeder). Beide ouders zijn na afloop van de Tweede Wereldoorlog geïnterneerd geweest vanwege hun hulp aan de bezetter, een feit waarover in het gezin nauwelijks wordt gesproken. Nadat Maarten uit de psychiatrische inrichting is ontslagen, besluit hij zijn eigen persoonlijke vrijheidsstrijd te gaan voeren. Jeugdige idealen, burgerschapszin en onvoorwaardelijke moederliefde komen boven, maar ook manipulatie, demagogie, haat en strijd tussen goed en fout. Maar wat is goed en wat is fout? Wíe is goed en wie is fout? Een vraag die extra lastig wordt door een bijzondere én ontluisterende bekentenis die Albert, aan het eind van zijn lange leven, doet in een gesprek met Maarten.

Plaats van handeling is Winterswijk en omgeving ook al wordt Meindert met enige regelmaat naar Duitsland gestuurd. Daar ontmoet hij zijn latere vrouw. Zij werkt er als au-pair bij een hooggeplaatste militair. De gebeurtenissen in Winterswijk zijn historisch verantwoord. De schaduw van Fout is een opmerkelijk verhaal waarin een nabestaande worstelt met het verleden van zijn ouders. Niet alleen een must-read voor kinderen die in eenzelfde situatie zijn opgegroeid, maar een verhaal dat iedere lezer doet nadenken over goed, fout en alles wat daar tussen zit.